Jeśli trafiłeś na tego bloga, z pewnością lubisz czytać książki! Zawsze jednak do twoich rąk trafia efekt końcowy kilkumiesięcznej, a często nawet kilkuletniej (lub kilkunastoletniej!) pracy – powieść dopracowana praktycznie do perfekcji. Czy zastanawiałeś się jednak nad tym, jak wygląda początek procesu twórczego, czym dla samych pisarzy jest pisanie? Życie na poczytaniu to książka, która nam to przybliży. Spotykamy się w niej z kilkunastoma słynnymi pisarzami, którzy opowiadają o tym, co jest dla nich ważne. To jednak nie tylko literatura.
27 rozmów
Wywiady prowadzi Grzegorz Jankowicz, filolog, krytyk, jeden z redaktorów Tygodnika Powszechnego. To 27 rozmów, które dotykają spraw ciężkich, ale też tych bardziej przyjemnych. Dzięki temu w książce panuje równowaga – wczujemy się w trudną opowieść o Auschwitz, ale potem nieco odetchniemy, czytając o perypetiach tłumacza przy przekładzie Joyce’a.
Literatura i emocje
Książka podzielona jest na 4 części, zatytułowane w sposób, który podpowiada nam, co będzie ich tematem. Zatem na samym początku spotykamy się między innymi z Rabihem Alameddinem, Amosem Ozem czy Paulem Austerem, którzy mówią, czym jest dla nich opowiadanie historii. Dla jednego z nich „pisanie powieści jest tak naprawdę oglądaniem świata czyimiś oczami”, inny zaś wskazuje na to, jak ważny jest humor (i to nie tylko w literaturze): „Humor uświadamia ludziom, że ich prawda, pielęgnowana i pilnie strzeżona, nie jest jedyną prawdą ludzkości. To także świetny sposób na radzenie sobie z pewnymi emocjami, które podane inaczej czynią z nas żałosnych sentymentalistów.” Paul Auster wspomina zaś emocje, które towarzyszyły mu podczas czytania Dostojewskiego – to właśnie ten Mistrz sprawił, że młody Auster zaczął traktować literaturę w pełni poważnie.
Literatura i historia
Druga część porusza już sprawy drażliwe, które wciąż ciążą nad społeczeństwem, co jakiś czas wybudzane z uśpienia i rozdrapywane na nowo. Tu wypowiada się między innymi Géza Röhrig, węgierski pisarz i poeta, dla którego odwiedzenie Auschwitz było punktem zerowym, wyznacznikiem i miarą wszystkiego, co można myśleć o ludzkości. Było pozbyciem się iluzji. W wywiadach dużo miejsca poświęca się Żydom – o stereotypie obcości wobec nich opowiada między innymi Piotr Paziński, tłumacz żydowskich książek, pisarz. Widzimy też życie oczami Swietłany Aleksijewicz Aleksijewiczowej, Lukasa Barfussa, Marjane Satrapi, Etgara Kereta.
Literatura i kloaka
Dalej pojawia się między innymi Krzysztof Bartnicki, tłumacz Joyce’a. To był dla mnie jeden z najciekawszych wywiadów. Dobitnie pokazał, iż to, że czegoś nie rozumiemy (tu: twórczości Joyce’a) nie znaczy automatycznie, że to coś jest genialne. Po wgłębieniu się w to (dziesięcioletnim – jak w przypadku Bartnickiego), może okazać się, że pod płaszczem mitu ludzkości znajduje się… kloaka – „na którą to treść szkoda nie dziesięciu lat, ale dziesięciu godzin”. [To coś do przemyślenia dla pseudointelektualistów, dumnych jak paw z przeczytania Finnegans Wake czy Ulissesa, mimo że nawet im się nie podobało. Ale w końcu to arcydzieła, więc wypada się chwalić;)].
Literatura i… miłość czy obsesja?
Ostatnia część książki to prawdziwa przyjemnostka. Wywiad z Earlem Havensem, historykiem literatury i bibliofilem, jest naprawdę wciągający – to opowieść o tym, jak zdrowa miłość do książek może przekształcać się w obsesyjne uzależnienie. Bo zbieranie książek to „szczególna choroba duszy”. :) Również wywiad księdza Bonieckiego czyta się z uśmiechem na twarzy:
„Nikt u nas nikogo nie pytał: „co słychać?”, tylko zawsze: „co czytasz?”.
I to jest dobre powitanie!”
Życie na poczytaniu to naprawdę ciekawa seria wywiadów – nie trzeba przy tym znać twórczości poszczególnych pisarzy. To rozmowy nie o utworach (choć się do nich nawiązuje), a o życiu, historii, religii, etyce, moralności… Nie martw się, jeśli wielu twórców jest ci zupełnie obcych – to dobry moment na to, aby zapoznać się z nimi bliżej. Być może sięgniesz po konkretne utwory, aby przekonać się, czy to, co autorzy mówią o literaturze, pisaniu i czytaniu, znalazło odzwierciedlenie w ich książkach?