Psychiatra i psycholog Amir Levine wraz z Rachel Heller w książce Partnerstwo bliskości podsumowują badania nad związkami romantycznymi osób dorosłych. Przeanalizowali wyniki szeregu prac. Na tej podstawie stworzyli praktyczny przewodnik, dzięki któremu można zacząć tworzyć relacje bezpieczne i przyjemne dla obu stron. Wskazują, że teoria więzi obejmuje nie tylko samą relację romantyczną i obecne w niej uczucia, ale także temat rodzicielstwa oraz rozwoju dziecka – dlatego i te wątki poruszyli w tej pozycji. Książka Partnerstwo bliskości napisana jest w przystępnym stylu. Dzięki temu każdy ma szansę sięgnąć po praktyczne rady wynikające z badań akademickich, bez obaw o ich niezrozumienie ze względu na naukowy język, który tutaj został zastąpiony językiem popularnonaukowym.
Wzorce przywiązania w relacji romantycznej
O tym, że w relacji romantycznej opieramy się na wzorcu przywiązania wytworzonym w dzieciństwie w stosunku do rodziców – mówiono od dawna. Badania dowiodły jednak, że dotyczy to nie tylko związków osób dorosłych. Przejawy takich zachowań widoczne są także w innych relacjach, między innymi między szefem a podwładnym. Autorzy książki Partnerstwo bliskości postanowili więc zgłębić ten temat. Książka skierowana jest do osób, które nie są biegłe w psychologii człowieka. Dlatego nie mogło tu zabraknąć wyjaśnienia podstaw – opisania trzech głównych stylów przywiązania (bezpieczny, lękowy i unikający). Przez długi czas wierzono, że dany styl przywiązania jest niezmienny w ciągu całego życia danego człowieka. Aktualne badania stawiają sprawę inaczej – styl przywiązania może się zmieniać w zależności od tego, w jakiej relacji aktualnie się znajdujemy.
Książka Partnerstwo bliskości warta jest przeczytania chociażby dlatego, że obecnie w mass mediach kultywuje się ideał indywidualności, samodzielnego ‘spełniania się’, bycia najważniejszym/najważniejszą, a zapomina się o tym, że współzależność w bliskiej relacji jest całkowicie normalna! Normalne i DOBRE jest to, że tworząc z kimś związek, szukamy wsparcia u tej osoby. Liczymy na fizyczną i psychiczną bliskość, a podejmując różne decyzje, bierzemy pod uwagę drugą osobę. Zależność jest faktem, a nie wyborem czy skłonnością – podkreślają autorzy książki Partnerstwo bliskości.
Obecne na szeroką skalę jest też ocenianie wszystkiego niezgodne z naszym własnym postrzeganiem jako „toksyczne”. Toksyczna jest więc chociażby ‘nadmierna bliskość’ – czyli cecha typowa dla lękowego stylu przywiązania! Tymczasem – jak wskazuje psychiatra i psycholog Amir Levine, ta potrzeba znika, gdy tylko ją zaspokoimy. Osoby lękowe bowiem po prostu odczytują każdy sygnał w kontakcie z drugą osobą inaczej niż osoby bezpieczne. Dla nich coś neutralnego może być wyzwalaczem lęku (i pojawiającego się wówczas nadmiernego dążenia do bliskości). Zatem jeśli osoba lękowa zwiąże się z osobą bezpieczną i gdy bezpieczna będzie wiedziała jak funkcjonuje lękowa, to odpowiednio zareaguje na ten lęk. Dzięki temu on zniknie. A osoba lękowa przestanie nadmiernie dążyć do bliskości. (Nie będzie wyzwalacza – nie będzie przesadnej potrzeby bliskości, tylko ta bezpieczna). W dłuższej perspektywie w bezpiecznym związku osoba lękowa też stanie się bezpieczna! Czy zatem ocenianie wszystkiego jako toxic, ma jakiś sens?
Jesteś lękowy? Nic straconego!
Autorzy książki Partnerstwo bliskości przygotowali rady dla osób o lękowym stylu przywiązania. Koniec z mówieniem, że podobnie jak unikający, są oni straceni, bo nie potrafią stworzyć bezpiecznego związku. Otóż potrafią, tylko potrzebują zrozumienia! Takiej osobie wystarcza m i n i m a l n e zapewnienie od drugiej strony, że wszystko jest w porządku, aby układ nerwowy się uspokoił. Dlatego książkę powinny przeczytać też osoby bezpieczne, które randkują czy też już związały się z kimś lękowym. Dzięki tej książce zrozumieją bowiem, na czym polega i kiedy pojawia się strategia aktywująca u partnera, jak też dlaczego w niektórych sytuacjach pojawiają się tzw. zachowania protestacyjne, czyli wycofywanie się lub odwrotnie, przesadna bliskość. W związku jest się przecież razem, więc zarówno osoba lękowa powinna się starać, jak i osoba bezpieczna.
Ideał? Nie istnieje
Nieco inna sytuacja jest u osób o unikającym stylu przywiązania. Dla nich żaden partner nie jest „wystarczająco dobry”. (Tak boją się miłości i bliskości, że bojkotują ją w każdy możliwy sposób – najprościej jest zdewualować partnera). Każdy partner „ma” więc jakąś wadę. Unikający czekają na ten mityczny ideał, na tego jedynego, tę jedyną. A nim/nią zwykle okazuje się ten, którego/której nie można mieć… (właśnie dlatego, że nie można! – Gdyby tylko się związać, sytuacja znowu by się powtórzyła)… To unikające osoby najczęściej przeżywają rozstania i powroty, i znowu rozstania, ponowne powroty. Bo z dystansu były partner wydaje się idealny, a gdy znowu jest blisko – osoba ucieka od tej bliskości. To właśnie unikający mają najgorszą sytuację. Niektórzy nawet przez całe życie mogą gonić za mitycznym idealnym związkiem i nigdy go nie doświadczyć…
Bezpiecznie najlepiej?
Nie da się zaprzeczyć temu, że związek bezpieczny jest najlepszy. Autorzy książki Partnerstwo bliskości wskazują jednak, że w badaniach nie zaobserwowano większych różnic pomiędzy funkcjonowaniem związków bezpiecznych oraz bezpieczno-lękowych lub bezpieczno-unikających. Oznacza to, że już gdy tylko jedna osoba ma bezpieczny styl przywiązania, to związek może być satysfakcjonujący dla obu stron! Bezpieczna osoba wpływa na lękową/unikającą. Może więc sprawić, że i ta osoba zacznie powoli zmieniać swój styl na bezpieczny. Z korzyścią dla każdego z osobna i dla związku.
Nie wiesz, co to znaczy tworzyć bezpieczną relację? Popatrz na swoją relację ze…zwierzakiem! Niezależnie od tego, jak bardzo da Ci w kość jednego dnia, może pies pogryzie i rozpruje całą kanapę, może zje coś na spacerze – złość przechodzi i znowu się kochacie:-) A poważnie – autorzy książki Partnerstwo bliskości podają bezpieczne zasady w związku, które powinny być praktykowane w każdej relacji romantycznej. Opisują też metody na skuteczną komunikację, a także podają kilka ćwiczeń, dzięki którym można poprawić swój związek. Amir Levine i Rachel Heller wskazują też, dlaczego kłótnie są normalne (o czym warto wiedzieć, bo w mass mediach też panuje obecnie przekonanie, że idealny związek to ten bez kłótni) i w jaki sposób konflikty mogą prowadzić do pogłębienia więzi.
Książka Partnerstwo bliskości jest jednym z nielicznych poradników o związkach romantycznych, który warto przeczytać.